عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است

بسم الله الرحمن الرحیم فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّیِّنًا لَّعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یخَشىَ‏(طه/44) ترجمه آیه: و با او سخنى نرم گویید، شاید که پند پذیرد یا بترسد. 1.       کلمه" تذکر" به معناى قبول یادآورى و ایمان آوردن است و کلمه خشیت به معناى مقدمه آن قبول و ایمان است، وبه دلیل ترس از مجازات الهی عدم مخالفت با دعوت پیامبر است. پس معنی آیه این می شود که:  شاید او ایمان بیاورد و یا نزدیک به ایمان آوردن شود و حد اقل بعضى از خواسته‏هاى شما را اجابت کند. (ترجمه المیزان ج 14، ص 213) 2.     در کتاب علل به سند خود از ابن ابى عمیر روایت کرده که گفت: به موسى بن جعفر (ع) عرض کردم: از معناى آیه" اذْهَبا إِلى‏ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‏ فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشى‏" برایم بفرما، فرمود: اما جمله" فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَیِّناً" معنایش این است که او را به اسم صریح نخوانید، بلکه به کنیه بخوانید و بگویید" یا ابا مصعب" چون کنیه فرعون ابو مصعب و نامش ولید بن مصعب بود، و اما جمله" لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشى‏" را براى این فرمود تا موسى به رفتن حریص‏تر شود، و گر نه خد عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم قَالَ لَا تخَافَا إِنَّنىِ مَعَکُمَا أَسْمَعُ وَ أَرَى‏(طه/46) ترجمه آیه: فرمود: «مترسید، من همراه شمایم، مى‏شنوم و مى‏بینم.» 1.       موسى و برادرش هنگام رفتن به سوی فرعون از دو چیز بیم داشتند، نخست آنکه فرعون قبل از آنکه سخنانشان را بشنود شدت عمل به خرج دهد و آنها را بکشد و یا بعد از شنیدن بلافاصله و بدون مطالعه دست به چنین اقدامى بزند و یا عذاب قوم بنی اسرائیل را زیاد کند و حرفی بزند و بی ادبی نسبت به خداوند نماید که سزاوار نیست. خلاصه آنها از جان خود نمی ترسیدند و ترسشان از نا تمام ماندن ماموریتی بود که خداوند بر عهده آنان گذاشته بود. على (ع) در این باره می فرماید: «روى رستگارى نبیند آن که راهى جز راه من رود. از آن روز که حق را شناخته‏ام در آن شک نکرده‏ام. موسى نیز بر جان خود نمى‏ترسید ترس او از غلبه نادانان و فرمانروایى گمراهان بود». 2.     ترس از ویژگی های انسان است و پیامبران هم از این امر مستثنی نیستند و ترس نقیصه نیست. علم انبیا محدود است و در حدی است که خداوند مصلحت می داند که داشته باشند و همین امر باعث می شود که نسبت به عاقبت کار نگران باشند و بترسند. عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم وَ یَزِیدُ اللَّهُ الَّذِینَ اهْتَدَوْاْ هُدًى  وَ الْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیرٌ عِندَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَ خَیرٌ مَّرَدًّا(مریم/76) ترجمه آیه: و خداوند کسانى را که هدایت یافته‏ اند بر هدایتشان می ‏افزاید، و نیکیهاى ماندگار، نزد پروردگارت از حیث پاداش بهتر و خوش ‏فرجام‏تر است. 1.       کلمه «مردّ» به معناى عاقبت و منفعت است. و کلمه‏ى «ثواب» به معناى جزاى عمل است که به انسان بر می گردد، چه خیر باشد و چه شر لکن بیشتر در خیر استعمال می ‏شود. 2.     این آیه ادامه پاسخ سوال کافران است که پرسیدند وضعیت ما بهتر است یا وضعیت مومنین؟ و خداوند در این آیه به مؤمنین می پردازد که خداى تعالى راه یافتگان ایشان را مدد می ‏فرماید، و هدایتى بر هدایتشان مى‏افزاید، و هم موفق به انجام اعمال صالحی می کند که از نظر اجر بهتر است و هم از نظر فرجام و رسیدنشان به بهشت. 3.     منظور از افزودن هدایت مومنین چیست؟  در پاسخ باید گفت: بدیهى است هدایت درجاتى دارد هنگامى که درجات نخستین آن بوسیله انسان پیموده شود خداوند دست او را مى‏گیرد و بدرجات عالیتر مى‏برد، و همچون درخت بارورى که عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّلِحَاتِ سَیَجْعَلُ لهُمُ الرَّحْمَانُ وُدًّا(مریم/96) ترجمه آیه: کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند، به زودى [خداى‏] رحمان براى آنان محبتى [در دلها] قرار می ‏دهد. 1.       کلمه" وُدّ" و" مودّت" به معناى محبت است.  پنج قول در تفسیر این آیه وجود دارد که همه مستند به روایات معصومین و یا آیات دیگر قرآن می باشند و همه این پنج دیدگاه را تفسیر مجمع البیان جمع کرده است: 1- این آیه مخصوص حضرت على (ع) است و در باره ایشان نازل شده است. على (ع) می فرماید: اگر با این شمشیرم بر بینى مؤمن فرود آورم که مرا دشمن شود، با من دشمن نخواهد شد و اگر همه دنیا را بمنافق دهم که مرا دوست بدارد، مرا دوست نخواهد داشت، زیرا بر زبان پیامبر امى گذشته است که:مؤمن ترا دشمن نمیدارد و منافق ترا دوست نمیدارد. 2- این آیه شامل تمام مؤمنین مى‏شود و منظور از آیه این است که خداوند محبت کسانی که اهل ایمان هستند و عمل صالح می کنند را در دل مردم صالح قرار مى‏دهد. 3- معنی آیه این است که خداوند، محبت مؤمنین را در دل مخالفانشان قرار مى‏دهد و این سبب می ش عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم مَا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْءَانَ لِتَشْقَى(طه/2) ترجمه آیه: قرآن را بر تو نازل نکردیم تا به رنج افتى. 1.       راغب اصفهانی در کتاب مفردات الفاظ قرآن مى‏گوید: «شقاوت و سعادت از نظر نسبت مثل همند، هم چنان که سعادت دو نوع است: یکى سعادت دنیوى، و یکى سعادت اخروى، و سعادت دنیوى هم سه قسم است، سعادت نفسى و بدنى و خارجى، همچنین شقاوت، دنیوى و اخروى است، و دنیوى آن نفسى و بدنى و خارجى است». اگر سعادت بدنی در دنیا آسایش و راحتی آن باشد شقاوت بدنی در دنیا به سختی افتادن آن خواهد بود و در این آیه منظور از شقاوت همین معنی می باشد. بنا بر این معناى آیه مورد بحث این مى‏شود که ما قرآن را نازل نکردیم براى اینکه تو خود را به تعب و سختی اندازى. 2.     روایات زیادی در توضیح این آیه وجود دارد که همه بیانگر این است که پیامبر اسلام خود را به سختی می انداخت هم در عبادت شخصی و هم در تبلیغ دین مبین اسلام. مثلا  در روایتی آمده است که پیامبر اسلام در تمام شب نماز میگزارد و اگر خوابش می گرفت برای غلبه بر خواب سرش را به ستونی  می بست. و یا نقل شده است که پیامبر اکرم بر روی انگشتان پا نم عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم الرَّحْمَانُ عَلىَ الْعَرْشِ اسْتَوَى‏(طه/5) ترجمه آیه: خداوند رحمان بر عرش مسلط است. 1.       استواء بر عرش کنایه از این است که ملک او همه عالم را فرا گرفته، و زمام تدبیر امور همه عالم به دست او است، و این معنا در باره خداى تعالى- آن طور که شایسته ساحت کبریایى و قدس او باشد عبارت است از ظهور سلطنتش بر عالم، و استقرار ملکش بر اشیاء، به تدبیر امور و اصلاح شؤون آنها. پس معنی استواء بر عرش این است که ملک او بر همه اشیاء احاطه داشته و تدبیرش بر اشیاء چه آسمانى و چه زمینى، چه خرد و چه کلان، چه مهم و چه ناچیز گسترده باشد، در نتیجه خداى تعالى رب هر چیز، و یگانه در ربوبیت است، چون مقصود از رب جز مالک و مدبر چیز دیگرى نیست. 2.     شخصى از امام ابى الحسن موسى (ع) از معناى آیه" الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‏" سؤال کرد، فرمود: یعنى بر ریز و درشت و بزرگ و کوچک مسلط است. شخصى از امام صادق (ع) از معناى آیه" الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‏" پرسید، حضرتش فرمود: یعنى همه چیز از نظر دورى و نزدیکى براى او یکسان است، چنین نیست که چیزى به او نزدیکتر از چیزى دیگر باشد. حضرت عل عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم اللَّهُ لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ  لَهُ الْأَسْمَاءُ الحُسنَی(طه/8) ترجمه آیه: خداست که معبودی شایسته پرستش جز او نیست، [زیرا] نامهاى نیکو به او اختصاص دارد. 1.       کلمه جلاله الله مبتدا، و جمله" لا إِلهَ إِلَّا هُوَ" خبرش ، و جمله" لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏" خبر بعد از خبر است. کلمه "اسماء" جمع است و هم با الف و لام آورده شده، و به طور کلى جمع با الف و لام عمومیت را مى‏رساند، علاوه بر این مقدم شدن خبر "له" بر مبتدا انحصار را مى‏رساند، پس تمامى اسماء حسنى منحصرا براى خدا است. 2.     اسماء حسنى همان صفات خداوند است و توقیفى است یعنى باید در قرآن و سنت پیغمبر خاتم صلى اللّه علیه و آله، وارد شده باشد. بنابراین گرچه بعضى اسماء به اعتبار معانى آن اطلاقش نسبت به ذات الهى تصور دارد مانند «یا عارف» «یا واقف» «یا معلم»، اما چون بالخصوص نصوص صحیحه شرعیه وارد نشده در آن، پس اطلاق آن جایز نیست بلکه بدعت خواهد بود و به استحسانات عقلیه نتوان رفتار نمود 3.     در بسیارى از روایات که از پیامبر (ص) و ائمه (ع) به ما رسیده مى‏خوانیم خداوند داراى 99 اسم است، هر کس او را به این نا عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم قَالَ رَبّ‏ اشْرَحْ لىِ صَدْرِى وَ یَسِّرْ لىِ أَمْرِى وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانىِ یَفْقَهُواْ قَوْلىِ(25-28) ترجمه آیات: گفت: «پروردگارا، سینه‏ام را گشاده گردان، و کارم را براى من آسان ساز، و از زبانم گره بگشاى، [تا] سخنم را بفهمند، 1.       در سوره طه یازده آیه است که متن درخواست حضرت موسى از پروردگارش را نقل مى‏کند. بعد از مسجل شدن ماموریتی که خداوند به او می سپارد حضرت موسی از پروردگارش هفت درخواست می نماید ، و از ظاهر آن پیدا است که آنچه درخواست کرده وسائلى بوده که در انجام رسالتش بدان محتاج بوده است و بدون آنها نمی توانسته به آن رسالت سخت و خطیر عمل کند. 2.     رسالت حضرت موسی در ابلاغ پیام خداوند به فرعون و دعوتش به یگانه پرستی و دست کشیدن از ظلم و نجات قوم بنی اسرائیل از دست قبطیان را چند چیز سخت نموده است: اول طغیان و استکبار فرعون و ادعای ربوبیت و حمایت بی چون و چرای قبطیان از فرعون و دوم ضعف و زبونی بنى اسرائیل و سوم بی طاقتی خود او در برابر ظلم و نداشتن شرح صدر در این راه. 3.     این آیات نیاز رهبران مبارز و مصلح را بیان می کند که قبل از مبارز عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم وَ اجْعَل لىّ‏ وَزِیرًا مِّنْ أَهْلىِ هَارُونَ أَخِى اشْدُدْ بِهِ أَزْرِى وَ أَشْرِکْهُ فىِ أَمْرِى کىَ‏ نُسَبِّحَکَ کَثِیرًا وَ نَذْکُرَکَ کَثِیرًا(29-34) ترجمه آیات: و براى من دستیارى از کسانم قرار ده، هارون برادرم را، پشتم را به او استوار کن، و او را شریک کارم گردان، تا تو را فراوان تسبیح گوییم، و بسیار به یاد تو باشیم. 1.       کلمه وزیر از «وزر» به معناى بار سنگین، به کسى گفته مى‏شود که بار مسئولیت دیگرى را بر دوش مى‏کشد. کلمه‏ى «أَزْر»، به معناى «پُشت» و کنایه از حامی بودن می باشد. 2.     ماموریت حضرت موسی سنگین و انجامش از عهده یک نفر خارج بود لذا از خداوند درخواست نمود که برادرش هارون را وزیر و پشتیبان او قرار دهد. هارون برادر تنی موسی هم از طرف پدر و هم مادر و سه سال از او بزرگتر بود. زبانی فصیح تر و جسمی قویتر و اندامی درشتر از موسی داشت.  هارون هم در دعوت طاغوت و طاغوتیان به بندگی پروردگار با موسی شریک بود و هم مؤید و حامی او در این مسیر و هم در نبود موسی جانشین ایشان در قوم بنی اسرائیل بود. 3.     در تفسیر المیزان آمده است که از اینکه حضرت موسی، وزیر عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم وَ اصْطَنَعْتُکَ لِنَفْسىِ(طه/41) ترجمه آیه: و تو را براى خود پَروردم. 1. کلمه اصطناع از صنع به معناى طلب ساختن چیزی است ولی معانی دیگری هم دارد از آن جمله می باشد: احسان و نیکویی کردن، تربیت کردن و پروردن کسی یا چیزی، برگزیدن برآوردن کاری از خود و خالص نمودن کسی یا چیزی برای خود.    با توجه به تعدد معنی لغوی، معنی آیه می تواند موارد زیر باشد: 1- آن قدر به وى احسان کرد که وى را به او نسبت مى‏دهند، و مى‏گویند: این صنیع فلانى است و این نمک‏پرورده او است. 2- من تو را خالص براى خودم قرار دادم، و همه نعمتهایى که در اختیار تو است همه اینها از من و احسان من است، و در آن غیر من کسى شرکت ندارد، پس تو خالص براى منى. 3- ترا براى وحى و رسالت خویش برگزیدم و ترا آن چنان خالص گردانیدم که به اراده و محبت من حرکت کنى. بدیهى است که تبلیغ رسالت، باید به اراده و محبت خدا باشد. 4- ترا برگزیدم که میان من و مردم واسطه باشى، بطورى که در تبلیغ رسالت از جانب من بمنزله این باشى که گویا خودم با مردم سخن مى‏گویم. 5- برگزیدم و خاص ساختم تو را براى محبت خود، یعنى تو را دوست خود گرفتم و عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...

بسم الله الرحمن الرحیم  وَ لَا تَنِیَا فىِ ذِکْرِى(طه/42) ترجمه آیه: و در یادکردنِ من سستى مکنید. 1.       کلمه" تنیا" از" ونى" به معناى فتور و سستى است و از لوازم آن تنبلی، نرمی، ناتوانی و سهل انگاری است. سستی مانع هرگونه برنامه ریزی، تصمیم و عمل است و نمی گذارد شخص به هیچ هدف و مقصودی برسد در  حالی که هرکس سعادت و برتری بخواهد باید تلاش کند و خود را به زحمت بیاندازد. 2.      منظور از ذکر و یاد خدا دو امر می تواند باشد یکی تبلیغ دین و رساندن پیام خداوند به مخاطبان و گاه منظور همان ذکر خداست که باعث تربیت نفس انسان مى‏شود تا بتواند سختیهاى رسالت را تحمل کند، زیرا اجراى امر نبوت با مشکلات بسیار توأم است و گذشتن از این مشکلات جز با یاد و ذکر خدا میسر نیست، زیرا یاد خدا سبب آرامش دل مى‏شود و اراده را استوار مى‏نماید. 3.     از نظر علامه طباطبایی مناسب‏تر به سیاق آیه معنی اول ذکر است یعنی دعوت به ایمان به خداى تعالى و سستى نکردن و کوتاهى ننمودن در رسانیدن پیغام خدا و امر و نهی خدا به مردم و دعوت مردمان به پرستش و ستایش او. صاحب مجمع البیان به استناد کلام ابن عباس و سدی و محمد بن کعب همی عمر فرصت بزرگ زندگی بشر است و از به هدر دادن آن ظلم به خویشتن است...